Τετάρτη 13 Απριλίου 2011

Μεταβολή δραστηριότητας έως τις 30/6 για τα αγροτικά φωτοβολταϊκά


Οι αγρότες που προτίθενται να ασκήσουν τις δραστηριότητες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με φωτοβολταϊκά συστήματα έως 100 KW θα πρέπει να υποβάλουν, πριν από την έναρξη των δραστηριοτήτων αυτών και το αργότερο έως τις 30 Ιουνίου, δήλωση μεταβολής δραστηριότητας στην αρμόδια ΔΟΥ, σύμφωνα με εγκύκλιο του ΥΠΟΙΚ.

Σύμφωνα με το νέο φορολογικό νόμο οι αγρότες που επενδύουν στα φωτοβολταϊκά αφενός έχουν δικαίωμα στην επιστροφή ΦΠΑ αφετέρου υποχρεούνται στην τήρηση βιβλίων β’ κατηγορίας (εσόδων-εξόδων) και την έκδοση φορολογικών παραστατικών σύμφωνα με τις διατάξεις του ΚΒΣ.

Ωστόσο, πριν από την έναρξη της νέας τους δραστηριότητας (δηλαδή αυτή της πώλησης ενέργειας από τα φ/β), πρέπει να υποβάλουν δήλωση μεταβολής δραστηριότητας στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. Για να λάβουν την έναρξη δραστηριότητας θα πρέπει να προσκομίσουν επικυρωμένο αντίγραφο της έγκρισης παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας μέχρι 100 KW από τη ΔΕΗ.

Σε περίπτωση που δεν έχει εκδοθεί η έγκριση αυτή, μπορεί να προσκομιστεί αντίγραφο της αίτησης που έχει υποβληθεί. Σε αυτή την περίπτωση, όμως ο αγρότης θα πρέπει να προσκομίσει την έγκριση από τη ΔΕΗ εντός 3 μηνών από την υποβολή της δήλωσης έναρξης.

Η εγκύκλιος

Αναλυτικά, το σχετικό απόσπασμα από την εγκύκλιο του έχει ως εξής:

Με τις διατάξεις της παραγράφου 12.α) του άρθρου 27 του ν.3943/11, η οποία ισχύει από 31.12.2010 αντικαταστάθηκε η περίπτωση γ΄ της παραγράφου 4 του άρθρου 41 του Κώδικα ΦΠΑ. Ειδικότερα με την αντικατάσταση αυτή επέρχονται οι εξής τροποποιήσεις:

1. Σύμφωνα με τη νέα διάταξη της περίπτωσης γ΄ της παραγράφου 4 του άρθρου

41, από 31.12.2010, οι αγρότες οι οποίοι εντάσσονται στο Μητρώο Αγροτών και Αγροτικών Εκμεταλλεύσεων, σύμφωνα με το ν.3874/2010 (Α΄ 151) και ασχολούνται με τη διαχείριση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας έως 100 KW ή τη λειτουργία αγροτοτουριστικών μονάδων έως 10 δωματίων, εξακολουθούν να υπάγονται στο ειδικό καθεστώς και δικαιούνται επιστροφής του φόρου με τον κατ’ αποκοπή συντελεστή (11%) για τις παραδόσεις αγροτικών προϊόντων και παροχές αγροτικών υπηρεσιών που πραγματοποιούν προς άλλους υποκείμενους στο φόρο.

2. Οι ανωτέρω αγρότες για τις εν λόγω δραστηριότητες υποχρεούνται στην τήρηση βιβλίων εσόδων εξόδων και στην έκδοση φορολογικών παραστατικών σύμφωνα με τις διατάξεις του ΚΒΣ (Π.Δ. 186/92) και κατά συνέπεια υπάγονται στο κανονικό καθεστώς ΦΠΑ. Παράλληλα όμως συνεχίζουν να εντάσσονται και στο ειδικό καθεστώς αγροτών και με σκοπό την ευχερή διάκρισή τους από άλλους υποκείμενους στο φόρο που εντάσσονται στο κανονικό καθεστώς, κατά την έναρξη της δραστηριότητας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με φωτοβολταϊκά συστήματα έως 100 KW ή της λειτουργία αγροτοτουριστικών μονάδων έως 10 δωματίων, θα πρέπει να χρησιμοποιείται ιδιαίτερος Κωδικός στο σύστημα TAXIS (Κωδ.126), όπως συμβαίνει και για τους αγρότες που πωλούν τα προϊόντα παραγωγής τους από δικό τους κατάστημα ή σε λαϊκές αγορές.

3. Ενόψει των ανωτέρω, οι αγρότες που προτίθενται να ασκήσουν τις δραστηριότητες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με φωτοβολταϊκά συστήματα έως 100 KW ή την εκμετάλλευση αγροτοτουριστικών μονάδων έως 10 δωματίων, θα πρέπει να υποβάλουν, πριν την έναρξη των δραστηριοτήτων αυτών, δήλωση μεταβολής δραστηριότητας στην αρμόδια Δ.Ο.Υ.. Με τη δήλωση αυτή και προκειμένου να διαπιστώνονται οι προϋποθέσεις που τίθενται από την ανωτέρω διάταξη, θα πρέπει να προσκομίζονται, κατά περίπτωση:

α) Επικυρωμένο αντίγραφο της έγκρισης παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας μέχρι 100 KW από τη ΔΕΗ.

β) Επικυρωμένο αντίγραφο της άδειας εκμετάλλευσης αγροτοτουριστικής μονάδας μέχρι 10 δωματίων που εκδίδεται από τις υπηρεσίες του ΕΟΤ.

Στην περίπτωση που δεν έχουν ακόμη εκδοθεί τα ανωτέρω δικαιολογητικά, προσκομίζονται αντίγραφα των αιτήσεων που έχουν υποβληθεί, με υποχρέωση προσκόμισης των εν λόγω δικαιολογητικών εντός 3 μηνών από την υποβολή της δήλωσης έναρξης. Οι αρμόδιες Δ.Ο.Υ. ελέγχουν την τήρηση της εν λόγω υποχρέωσης.

Ειδικά για την πρώτη εφαρμογή του νόμου, η δήλωση μεταβολής δραστηριότητας μπορεί να υποβληθεί μέχρι 30.6.2011.

4. Αγρότες που έχουν ενταχθεί στο κανονικό καθεστώς για την άσκηση της δραστηριότητας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με φωτοβολταϊκά συστήματα, ή εκμετάλλευσης αγροτοτουριστικών μονάδων μέχρι 10 δωματίων πριν τη δημοσίευση του παρόντος νόμου, με συνέπεια τον αποκλεισμό τους από το ειδικό καθεστώς του άρθρου 41, μπορούν, εφόσον το επιθυμούν, να υποβάλουν δήλωση μεταβολής μέχρι 30.6.2011, προκειμένου να ενταχθούν εκ νέου και στο ειδικό καθεστώς του άρθρου αυτού, προσκομίζοντας τα ανωτέρω προβλεπόμενα δικαιολογητικά. Στην περίπτωση που η ένταξη στο κανονικό καθεστώς πραγματοποιήθηκε πριν τις 31.12.2010, η δήλωση μεταβολής ισχύει από 31.12.2010, ώστε να έχουν δικαίωμα κατ’ αποκοπή επιστροφής για τις παραδόσεις αγροτικών προϊόντων που πραγματοποιήθηκαν κατά το έτος 2010. Το ίδιο ισχύει και για τους αγρότες που με αφορμή την ένταξη στο κανονικό καθεστώς για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας μέχρι 100 KW ή εκμετάλλευση αγροτουριστικών μονάδων μέχρι 10 δωματίων, «υποχρεώθηκαν» για την ένταξη στο κανονικό καθεστώς και της αγροτικής τους δραστηριότητας, προκειμένου να μην απολέσουν το δικαίωμα έκπτωσης του φόρου εισροών τους, επισημαίνοντας ότι στην περίπτωση που έχουν εκδοθεί φορολογικά παραστατικά υπό το κανονικό καθεστώς, υπάρχει υποχρέωση καταβολής του φόρου που αναλογεί σε αυτά και δεν υπάρχει δικαίωμα επιστροφής για τα εν λόγω παραστατικά.

5. Διευκρινίζεται ότι οι αγρότες που για οποιαδήποτε άλλη δραστηριότητα, εκτός από αυτές που καλύπτονται από την παράγραφο 4.γ) του άρθρου 41 του Κώδικα ΦΠΑ, υποχρεούνται στην ένταξη στο κανονικό καθεστώς και έχουν υποβάλει δήλωση έναρξης ή μεταβολής για το σκοπό αυτό, δεν εντάσσονται υποχρεωτικά στο κανονικό καθεστώς και για την αγροτική τους εκμετάλλευση, ανεξάρτητα από τα στοιχεία που εμφανίζονται στην εν λόγω δήλωση έναρξης ή μεταβολής. Οι εν λόγω αγρότες, μπορούν βέβαια να εντάξουν και την αγροτική τους εκμετάλλευση στο κανονικό καθεστώς και να τηρούν το βιβλίο εσόδων εξόδων και για τη δραστηριότητα αυτή εφόσον το επιθυμούν. Στην περίπτωση που δεν επιθυμούν την εκπλήρωση των υποχρεώσεων του κανονικού καθεστώτος για την αγροτική τους δραστηριότητα, δεν έχουν δικαίωμα επιστροφής με τους κατ’ αποκοπή συντελεστές του άρθρου 41 του Κώδικα ΦΠΑ. Σε κάθε περίπτωση που από λάθος θεωρείται ότι οι αγρότες που ασκούν και άλλη δραστηριότητα, έχουν ενταχθεί στο κανονικό καθεστώς και για την αγροτική τους δραστηριότητα, χωρίς ωστόσο να έχουν υποβάλει δήλωση μετάταξης και να έχουν εκδώσει φορολογικά παραστατικά για την πώληση της αγροτικής παραγωγής, οι αγρότες αυτοί μπορούν να υποβάλλουν δήλωση μεταβολής, με την οποία θα δηλώνεται μόνο η δραστηριότητα για την οποία υποχρεωτικά εντάσσονται στο κανονικό καθεστώς, με ημερομηνία μεταβολής την ημερομηνία που επιθυμούν να επέλθει η εν λόγω αλλαγή, προκειμένου να μην υποστούν τις συνέπειες της μη ορθής τήρησης των υποχρεώσεων του κανονικού καθεστώτος.

ΣΕΦ: Απαιτούνται διορθωτικές κινήσεις στην αγορά φωτοβολταϊκών


Η προσφορά όρων σύνδεσης των φωτοβολταϊκών με το δίκτυο, οι αδειοδοτικές διαδικασίες, οι μακροχρόνιοι στόχοι για το μερίδιο των φωτοβολταϊκών ως το 2020, ο εξορθολογισμός του κόστους σύνδεσης, η μείωση των χρόνων απόκρισης των υπηρεσιών και η περαιτέρω διευκόλυνση της διείσδυσης των φωτοβολταϊκών στον οικιακό-κτιριακό τομέα βρέθηκαν στο επίκεντρο της συνάντησης που είχε χθες ο Σύνδεσμος Εταιριών Φωτοβολταϊκών (ΣΕΦ) με εκπροσώπους του ΥΠΕΚΑ, της ΡΑΕ, του ΔΕΣΜΗΕ και της ΔΕΗ.

Όλες οι πλευρές κατέληξαν στην κοινή διαπίστωση ότι θα πρέπει να υπάρξουν σύντομα πρωτοβουλίες και διορθωτικές κινήσεις, ώστε να προχωρήσει απρόσκοπτα η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών.

Στη συνάντηση καταγράφηκαν οι θέσεις των φορέων για τα εμπόδια που αντιμετωπίζει η φωτοβολταϊκή αγορά, όπως αυτά περιγράφηκαν από τον ΣΕΦ, αλλά και η πρόθεση όλων να συμβάλλουν στην αντιμετώπισή τους, με στόχο την επιτάχυνση των διαδικασιών αδειοδότησης των έργων.

Ο ΣΕΦ από την πλευρά του δεσμεύτηκε να συμβάλλει με προτάσεις που θα διασφαλίσουν την υγιή ανάπτυξη της αγοράς και την επίτευξη των εθνικών στόχων για τις ΑΠΕ. Κοινή ήταν η άποψη ότι στόχος είναι η υγιής και σταθερή ανάπτυξη των φωτοβολταϊκών, αναγνωρίζοντας τα συνεπαγόμενα ενεργειακά, περιβαλλοντικά και κοινωνικά οφέλη.

Η συνάντηση πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος PV Legal στο οποίο συμμετέχει ο ΣΕΦ από κοινού με φορείς της αγοράς από 12 ευρωπαϊκές χώρες. Στόχος του προγράμματος αυτού είναι η καταπολέμηση της γραφειοκρατίας και η διευκόλυνση της περαιτέρω διείσδυσης των φωτοβολταϊκών στο ενεργειακό μείγμα.

Η Εθνική Έκθεση του προγράμματος PV Legal για την Ελλάδα είναι βρίσκεται στο παρακάτω αρχείο:
Έκθεση PV Legal

Ποιες είναι οι τελευταίες εξελίξεις στον κλάδο των φωτοβολταϊκών


Στην πρόσφατη ημερίδα που διοργάνωσε η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Βιομηχανιών Φωτοβολταϊκών (EPIA) στο Παρίσι στις 17 Μαρτίου 2011, αναδείχθηκε ο αυξανόμενος ρόλος των φωτοβολταϊκών (φ/β) στην κάλυψη των ενεργειακών αναγκών σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο, παρουσιάστηκαν οι τάσεις της αγοράς και της ζήτησης και έγιναν εκτιμήσεις και προβλέψεις για τις νέες αγορές καθώς και την τεχνολογική και κοστολογική εξέλιξη που αναμένεται στο άμεσο μέλλον.

Η αγορά: εντυπωσιακή άνοδος εν μέσω κρίσης

Πιο συγκεκριμένα, για άλλη μία χρονιά ο κλάδος των φ/β παρουσίασε εντυπωσιακή άνοδο καθώς η νέα εγκατεστημένη ισχύ αυξήθηκε εν μέσω οικονομικής κρίσης στα επίπεδα ρεκόρ των 16.7GW (σε σχέση με τα 7,2GW του 2009), μια αύξηση της τάξης του 132%! Ειδικότερα για την Ευρώπη, τα φ/β αποτέλεσαν την πιο σημαντική Ανανεώσιμη Πηγή Ενέργειας (ΑΠΕ) με βάση την νέα εγκαταστημένη ισχύ ετησίως.

Τι έγινε το 2010; Πολλές ευρωπαϊκές αγορές «δοκιμάστηκαν» από αναδρομικές ή δραστικές μειώσεις των επιδοτήσεων της ηλιακής κιλοβατώρας, μερικές χώρες αποδείχθηκαν πραγματικά «λαβράκια» για τους επενδυτές (όπως ή Ιταλία, η Τσεχία, η Γαλλία), σε κάποιες διατηρήθηκε υψηλός ρυθμός ανάπτυξης παρά τη μείωση της κερδοφορίας (βλ Γερμανία) ενώ αλλού παρατηρήθηκε ένα ισχυρό ρεύμα «πολιτικής» αντίθεσης απέναντι στα οφέλη των φ/β (Ισπανία, Πορτογαλία),

Το 81% της νέας εγκατεστημένης ισχύς βρίσκεται στην Ευρώπη και ακολουθεί η Ιαπωνία με 6%. Στην τρίτη θέση των χωρών με τη μεγαλύτερη νέα εγκατεστημένη ισχύ ανέβηκε η Τσεχία (που όμως δεν αναμένεται να συνεχίσει την ξέφρενη πορεία της το 2011). Τις δύο πρώτες θέσεις καταλαμβάνουν -όπως και το 2009- η Γερμανία και η Ιταλία. Η συνολική εγκατεστημένη ισχύς έφθασε τα 39,6GW, ποσό εντυπωσιακό αν αναλογιστεί κανείς ότι μόλις πριν από 5 χρόνια, το αντίστοιχο νούμερα ήταν περίπου 7GW!

Τα φ/β είναι στη δεύτερη θέση πίσω από το φυσικό αέριο στη νέα εγκατεστημένη ισχύς για το 2010, μπροστά από τα αιολικά, την βιομάζα, την πυρηνική ενέργεια κά. Για το 2011 οι εκτιμήσεις ποικίλουν από 14GW (στο μετριοπαθές σενάριο) έως και 21GW (στις πιο αισιόδοξες προβλέψεις). Το σίγουρο είναι ότι η συνεισφορά της Ευρώπης στα φ/β βαίνει συνεχώς μειούμενη, καθώς το ποσοστό της από το 81% που είναι σήμερα θα περιοριστεί στο 40%-60%, γεγονός που αποδεικνύει την εξάπλωση της τεχνολογίας των φβ σε νέες αναδυόμενες αγορές (ΗΠΑ, Ινδία, Καναδάς, Κίνα, Αυστραλία, χώρες της Αφρικανικής ηπείρου κά).

Οι συγκρίσεις: grid parity σε όλη την Ευρώπη μέχρι το 2018!

Σε μια συνοπτική παρουσίαση της μελέτης από την AT Kearney, το Σταθμισμένο Κόστος Ηλεκτρισμού από φ/β (Levelised Cost of Electricity-LCOE) της παραγωγής από φ/β στην Ευρώπη αναμένεται να μειωθεί κατά περίπου 50% μέχρι το 2020. Το πιο σημαντικό συμπέρασμα είναι ότι τα φ/β μπορούν να ανταγωνισθούν τόσο σε επίπεδο εμπορικής παραγωγής όσο και στον κλάδο της οικιακής χρήσης όλες τις μορφές ενέργειας σε όλα τα κράτη της ΕΕ μέχρι το 2018.

Για τον οικιακό τομέα ειδικότερα, μέχρι το 2016, περίπου 2.4 εκατομμύρια νοικοκυριά θα φθάσουν στο επίπεδο του grid parity (το σημείο όπου η ενέργεια από φ/β θα είναι ανταγωνιστική χωρίς κρατικές ενισχύσεις ή με άλλα λόγια του κόστους ρεύματος που είναι ίσο με εκείνο της συμβατικά παραγόμενης ενέργειας). Με δεδομένο ότι οι τιμές του ηλεκτρισμού θα αυξηθούν (για παράδειγμα αναμένεται μια μέση ετήσια αύξηση για τα έτη 2011 έως 2020 3% στην Γερμανία και την Ιταλία), η ανταγωνιστικότητα των φ/β με τις συμβατικές μορφές θα είναι γεγονός σε ορισμένα Ευρωπαϊκά κράτη ήδη από το 2015!

Οι τιμές: σταθερά μειούμενες

Σύμφωνα με την ίδια μελέτη, το κόστος ενός εγκατεστημένου φ/β συστήματος στην Ευρώπη το 2010 ήταν μεταξύ 3,41 και 2,26€/W. Το 2020, το αντίστοιχο κόστος θα είναι στα επίπεδα του 2€/W με ελάχιστη τιμή τα 1,3€/W. Η μέση τιμή των φ/β πλαισίων το 2015 αναμένεται να είναι στα επίπεδα των 0,95-1,35€/W.

Η βιομηχανία: στροφή προς την Ασία

H βιομηχανική παραγωγή φ/β κελιών (solar cells) παρουσίασε το 2010 άνοδο 180% σε σχέση με τα επίπεδα του 2009 (από τα 12GW στα 27GW). Τη μερίδα του λέοντος στην βιομηχανική παραγωγή κρατούν η Κίνα και η Ταιβάν με συνολικό ποσοστό άνω του 60% επί του συνόλου της παγκόσμιας παραγωγής. Η τεχνολογία του πολυκρυσταλλικού πυριτίου εξακολουθεί να διατηρεί μερίδιο αγοράς άνω του 50% σε αντίθεση με το φ/β λεπτών υμενίων (thin film) των οποίων το μερίδιο αγοράς συρρικνώθηκε για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια. Για το 2011, η συνολική παραγωγή φ/β κελιών αναμένεται να πλησιάσει τα 40GW ενώ οι ηγέτιδες χώρες παραγωγής θα εξακολουθήσουν να είναι (με σειρά προτεραιότητας) η Κίνα, η Ταιβάν, η Ιαπωνία και η Γερμανία. Το 90% των νέων βιομηχανιών το 2011 θα εγκατασταθεί στην Ασία.

Με βάση τα παραπάνω, είναι λογικό να αναμένει κανείς υπερπροσφορά το δεύτερο μισό του 2011 που θα πιέσει περαιτέρω τις τιμές προς τα κάτω. Αν λάβει κανείς υπόψη του ότι η πλέον αισιόδοξη πρόβλεψη κάνει λόγο για 25GW νέα εγκατεστημένη ισχύ το 2011, αντιλαμβάνεται ότι η παραγωγή θα υπερκαλύψει τη ζήτηση και ο ανταγωνισμός αναμένεται σκληρός.

Η Ευρωπαϊκή αγορά: προς αναζήτηση νέων αγορών

Η πρωτοπόρος στα φ/β Γερμανία συνήθως λόγω του μεγέθους της και της ωριμότητας σε όλα τα στάδια υλοποίησης (θεσμικό πλαίσιο, τεχνογνωσία, ρυθμός υλοποίησης, ρυθμιστικοί κανόνες, βιομηχανική παραγωγή κλπ) καθορίζει σε μεγάλο βαθμό και την εξέλιξη του κλάδου. Το 2010 και παρά τις αντιθέτου προβλέψεις, εγκαταστάθηκαν 7,7GW στη χώρα. Παρόλα αυτά, υπήρχε μια σαφής μεταστροφή της κοινής γνώμης –εν πολλοίς υποκινούμενη- ως προς τα πραγματικά οφέλη των φ/β σε σχέση με την επιβάρυνση στα τιμολόγια ηλεκτρικού ρεύματος. Οι φορείς της αγοράς (βιομηχανίες, εγκαταστάτες και επενδυτές), ορθά σκεπτόμενοι, έχουν θέσει ένα νέο πλαίσιο συζήτησης πέρα από την παραδοσιακή διαμάχη για το ύψος των επιδοτήσεων της ηλιακή κιλοβατώρας (το γνωστού Feed In Tarriff-FiT): τη συστηματική μείωση της τιμής των φ/β συστημάτων πάνω από 50% έως το 2020, την ενδυνάμωση της εγχώριας παραγωγής στα επίπεδα των 8.5GW για να ανταγωνιστούν την «κινέζικη επιδρομή» και την σταδιακή εφαρμογή της ιδέας της ιδιο-κατανάλωσης της ενέργειας που παράγεται από τα φ/β σαν το επόμενο είδος κινήτρων μετά το μοντέλο του FiT καθώς και την εισαγωγή των έξυπνων δικτύων (smart grids) στην καθημερινότητα των πολιτών.

Στην ουσία, κανείς δεν έχει την πραγματική ένδειξη του τι θα συμβεί στην Γερμανική αγορά βραχυπρόθεσμα, αν και οι εκτιμήσεις της EPIA, έκαναν λόγο για 3-5GW νέων εγκαταστάσεων το 2011.

Η Ιταλία αποτέλεσε την επόμενη αγορά επίπεδου GW. Αν και οι εκτιμήσεις θύμισαν λίγο «Greek statistics» (η EPIA ανέφερε 2,3GW νέα εγκατεστημένη ισχύς το 2010 ενώ μια εβδομάδα αργότερα οι Ιταλικοί φορείς ανακοίνωναν 4GW!), η χώρα παρουσίασε εντυπωσιακή αύξηση σε σχέση με τα μόλις 700MW του 2009. Ο υπερβολικά μεγάλος αριθμός νέων εγκαταστάσεων έχει οδηγήσει σε ένα όργιο φημών περί «πλαστών» εγκαταστάσεων (περίπου 1,2GW είναι υπό εξέταση από τις αρμόδιες αρχές), κάποιες από τις οποίες ενδέχεται να επαληθευτούν σαν αληθής αν λάβει κανείς υπόψη του ότι ο κλάδος αντιμετώπιζε το 2009 σημαντική έλλειψη από inverters, γεγονός που λογικά θα έπρεπε να επιβραδύνει το ρυθμό των νέων εγκαταστάσεων. Το ενδιαφέρον είναι πως τα 2/3 της ιταλικής αγοράς είναι εμπορικά και οικιακά συστήματα, εικόνα που κερδίζει ολοένα και μεγαλύτερο έδαφος σε ώριμες ή αναδυόμενες αγορές της Ευρώπης (βλ Γαλλία, Βέλγιο, Αγγλία).

Όπως ήταν λογικό, η ανάπτυξη αυτή οδήγησε σε συζητήσεις περί πιθανής «υπερθέρμανση» της αγοράς και της μεγάλης μείωσης στην ταρίφα. Σε κάθε περίπτωση η ιταλική αγορά αναμένεται να διατηρηθεί στα επίπεδα του 1,5-3GW ετησίως, για τα επόμενα χρόνια.

Η περίπτωση της Γαλλίας έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς η ημερίδα συνέπεσε με το τραγικό συμβάν του πυρηνικού ατυχήματος στην Ιαπωνία. Η Γαλλία είναι για μια χώρα στην οποία η έννοια της αποκεντρωμένης (διεσπαρμένης) παραγωγής -σαν αυτήν που πρεσβεύουν κατά κόρον τα φ/β- είναι άγνωστη, καθώς υπάρχει ομοφωνία εδώ και χρόνια της πλειοψηφίας όλων των εμπλεκόμενων (καταναλωτών, πολιτικών και φορέων διαχείρισης) για την παραγωγή πυρηνικής ενέργειας (στη χώρα λειτουργούν πάνω από 50 πυρηνικοί σταθμοί). Επιπλέον, η Γαλλία είναι ο πρώτος τουριστικός προορισμός παγκοσμίως (στη χώρα συρρέουν πάνω από 18 εκατομμύρια τουρίστες ετησίως), επομένως η διατήρηση του φυσικού τοπίου είναι πρώτιστης σημασίας.

Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, τα φ/β θα έπρεπε λοιπόν να παρουσιαστούν όχι σαν μια ανανεώσιμη ή εναλλακτική μορφή ενέργειας αλλά κυρίως σαν μια συμπληρωματική μορφή ενέργειας που εντάσσεται αρμονικά στα τουριστικά θέρετρα και δεν διαφοροποιεί την ομοιογένεια του περιβαλλοντικού τοπίου. Για το λόγο αυτό, δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στην ενσωμάτωση των φ/β στα κτίρια (Building Integrated Photovoltaics-BIPV), με επιπλέον κίνητρα ειδικά για αυτή την κατηγορία φ/β και αυστηρούς (και πολύπλοκούς) κανονισμούς ως προς τον διαχωρισμό τους με τα «συμβατικά» φ/β συστήματα.

Οι επενδυτές εν τέλει ανταποκρίθηκαν στα υψηλά κίνητρα με αποτέλεσμα να εγκατασταθούν 700MW το 2010. Δυστυχώς, η απουσία ρυθμιστικών κανόνων της αγοράς φαίνεται να οδηγεί σε σπασμωδικές κινήσεις: δεν υπάρχει πια επιδότηση για έργα άνω των 100KW, ενώ άπαντες αναμένουν δραστικές μειώσεις του FiT. Παρόλα αυτά, υπάρχουν ήδη πάνω από 3GW προς σύνδεση από τα οποία αναμένεται να συνδεθεί το 1GW το 2011.

Σε κάθε περίπτωση η Γαλλία διεκδικεί ένα διαφορετικό ρόλο για τα φ/β: να γίνουν νόρμα στους οικοδομικούς κώδικες και ενεργητικά στοιχεία σε κτίρια με προσανατολισμό στην εξοικονόμηση ενέργειας.

Η Κίνα: ο άσπονδος φίλος;

Μπορεί για τις υπόλοιπες βιομηχανίες του κλάδου ο Κινέζικος ανταγωνισμός να καθιστά δυσβάσταχτη την βιωσιμότητα τους, αλλά η αλήθεια είναι ότι η ραγδαία μείωση στις τιμές των προϊόντων ήταν το αποτέλεσμα πιέσεων από τις ασιατικές εταιρείες που αρχικά είχαν να αντιμετωπίσουν την έλλειψη τεχνογνωσίας και στη συνέχεια ελλιπή πρόσβαση σε φθηνό πυρίτιο (που αποτελεί και την πρώτη ύλη για τα φ/β πλαίσια και καθορίζει σε ποσοστό άνω του 75% το κόστος παραγωγής) την περίοδο που η τιμή του πυριτίου στην spot αγορά ήταν εξωπραγματική. Ενστάσεις υπάρχουν ακόμα και σήμερα ως προς την ποιότητα των προϊόντων ασιατικής προέλευσης καθώς και την περιβαλλοντική συνείδηση των εκεί βιομηχανικών σε ένα «πράσινο» κατά τα άλλα, κλάδο.

Γεγονός πάντως είναι ότι 400 και πλέον εταιρείες συναρμολόγησης φ/β πλαισίων λειτουργούν στην Κίνα, η λίστα με τους top-10 παραγωγούς καλύπτεται σχεδόν εξολοκλήρου από Κινέζικες εταιρείες, και μόλις το 10% της παραγωγής απορροφάται από την εγχώρια αγορά. Σε μια αγορά όπου η αιολική ενέργεια ανθεί (42GW αιολικών έχουν ήδη εγκατασταθεί), η αγορά των φ/β μόλις ξεκινά∙ περίπου 1GW αναμένεται να εγκατασταθεί το 2011, η πλειοψηφία του οποίου θα αφορά τον οικιακό τομέα.

To μεγάλο στοίχημα: οι χώρες του Ισημερινού

Το επόμενο μεγάλο στοίχημα για τον κάδο στην αναζήτηση νέων αγορών αποτελεί η αξιοποίηση του τεράστιου δυναμικού των χωρών πλησίον του Ισημερινού. Στην περιοχή αυτή συμπεριλαμβάνονται χώρες με υψηλά επίπεδα ηλιακής ακτινοβολίας και φιλόδοξους στόχους: οι χώρες της Λατινικής Αμερικής μπορούν να εγκαταστήσουν έως και 13GW έως το 2020, οι Μεσογειακές χώρες της Βόρειας Αφρικής 7GW, η Νότιοδυτική Ασία 10GW κόκ. Για να «ξεκλειδωθεί» το δυναμικό αυτό, απαιτούνται οι χώρες αυτές να ακολουθήσουν τα βήματα που ακολούθησαν οι ώριμες αγορές στην Ευρώπη και αλλού: ευαισθητοποίηση και πληροφοριακή καμπάνια των τοπικών κοινωνιών σχετικά με τα φ/β, ιδιωτικές και δημόσιες επενδύσεις σε έργα υποδομής και επιπλέον, σταθερό πολιτικό περιβάλλον.

Kαι η Ελλάδα;

Αν και πολλά έχουν ειπωθεί εντός των τειχών για την πορεία των φ/β στην Ελλάδα, έχει ενδιαφέρον να ακουστεί η εικόνα που έχουν οι ώριμες αγορές για εμάς. Το συμπέρασμα είναι γενικά πως η Ελλάδα έχει πια μια αγορά αξιοσημείωτου μεγέθους, με 200 και πλέον MW να αναμένονται να εγκατασταθούν ετησίως τα επόμενα χρόνια. Το ρυθμιστικό πλαίσιο κρίνεται εν γένει ικανοποιητικό, ιδιαίτερα για τον οικιακό τομέα. Μένει να δούμε στο τέλος του δρόμου (βλ 2020) πόσα τελικά φ/β θα εγκατασταθούν, καθώς το εθνικό σχέδιο για τις ΑΠΕ προβλέπει κατά πολύ λιγότερα MW από όσα η εγχώρια βιομηχανική παραγωγή μπορεί να προμηθεύσει (μην ξεχνάμε ότι στην χώρα μας ήδη λειτουργούν 5 εργοστάσια παραγωγής) και όσα η EPIA προσδοκά με βάση τα επίπεδα ηλιακής ακτινοβολίας της ευρύτερης περιοχής και της επάρκειας του ρυθμιστικού πλαισίου.


Σοφοκλής Πιταροκοίλης,

Γενικός Διευθυντής της Solar Cells Hellas